Leefruimte

SITUERING    |    STRUCTUUR    |    AFWERKING    |    WAAROM

Activiteiten in de leefruimte

Voor het uitoefenen van zowel actieve (vb. lezen, …) als passieve activiteiten (vb. strijken, koken, …), voor het plaatsen en gebruiken van meubels en het circuleren door de ruimte is enerzijds een goed georganiseerde ruimte nodig en anderzijds voldoende bruikbare oppervlakte.
De vorm van de ruimte, in combinatie met de plaats van de toegangen tot de ruimte en de eventuele doorgangen naar andere ruimten, zal in praktijk bepalend zijn voor hoe we ruimten gaan inrichten of organiseren. De manier waarop deze ruimte georganiseerd is, zal op zijn beurt bepalen hoe we de ruimte gaan gebruiken. Dit is een principe dat niet enkel geldt voor leefruimten maar ook voor slaapkamers, studeerplekken, ...

Gebruiksruimte in de leefruimte

In leefruimten moet ruimte aanwezig zijn om inrichtingselementen zoals tafels, zetels, kasten, eenvoudig te kunnen bereiken en te bedienen. Het doel is bvb. om zonder problemen naar de kasten te kunnen lopen, deze te kunnen openen en te vullen of er iets uit te kunnen nemen, gemakkelijk zonder botsen en knellen in een zetel te kunnen gaan zitten, … .
Dit vraagt voor iedereen een minimale gebruiksruimte (Wooneenheid, intern, Circulatie, Horizontale circulatie). Een ruimte met een vierkante of rechthoekige vorm zal vooral invloed hebben op de mogelijkheden tot inrichten. Kleine ruimten hebben meer voordeel aan een vierkante vorm, grotere ruimten eerder aan een rechthoekige vorm aangezien deze in looproutes wat beter georganiseerd kunnen worden. Gebruiksruimte om meubels te bedienen mag de circulatieruimte overlappen. Je mag er dus van uitgaan dat de ruimte die je nodig hebt om een kastdeur op te doen, ook al een deel van de nodige ruimte voor circuleren bevat.

Maatvoering van de leefruimte

De maatvoering van en de relatie met andere ruimten bepaalt in praktijk de looproutes die wij gaan gebruiken om tot in een leefruimte te geraken. Een belangrijke link die we aan leefruimten kunnen geven is de link met de keuken. Een verbinding met de keuken (rechtstreeks of via een gang), op welke wijze ook georganiseerd, is van belang. De keuken is een plek die vlot bereikbaar moet zijn.
De belangrijkste reden kunnen we vooral leggen bij de multifunctionaliteit van de eetplek, die zich veelal in de leefruimte bevindt. De eetplek is één van de zones zoals bedoeld in de eerste paragraaf. Kinderen maken hier hun huiswerk, spelen spelletjes, … maar bovenal is dit de plek waar tot 3x per dag gegeten wordt. Om dit te organiseren is er een continue link met de keuken of bergplaats van levensmiddelen vereist. Warme potten worden verplaatst, borden afgeruimd, …. Dit betekent het uitvoeren van een complexe taak die de koppeling maakt tussen een af te leggen route, lange of korte loopafstand en de beschikbare circulatieruimte.
De manier waarop wij deze link maken (direct of via doorgangen) en de ruimte die we ter beschikking hebben, zal ons gebruiksgemak bepalen. Een goede organisatie zorgt ervoor dat de loopafstand beperkt blijft en dat er zo weinig mogelijk knelpunten opduiken. Smalle deuren kunnen een probleem vormen als wij spullen dragen, bovendien zal een te lange afstand een knelpunt vormen voor de kracht die we moeten hebben als we zware spullen dragen.
Dit is slechts één voorbeeld van hoe concreet de relatie en de organisatie van de leefruimte van belang kan zijn binnen het geheel.

Aanpasbaarheid en flexibiliteit

De aspecten van aanpasbaarheid en flexibiliteit bieden heel wat mogelijkheden in leefruimten.
Indien we een deel van de ruimte willen ombouwen tot slaapfunctie, andere ruimten toevoegen om plaats te winnen, extern een nieuw volume aanbouwen, … dan zijn leefruimten de ruimten die hiervoor vrij eenvoudig een functionele marge kunnen bieden.
Tijdens de ontwerpfase net dat ietsje meer oppervlakte voorzien, kan betekenen dat de bouwkost ietsje hoger ligt. Toch kunnen we stellen dat de kostprijs in verhouding met de mogelijkheden die hierdoor ontstaan gering is, daar deze ruimte vanaf de start bruikbaar en inzetbaar zal zijn. Voor kinderen kan op deze extra ruimte een speelhoekje of eigen opbergkastjes georganiseerd worden. Na enkele jaren kan er voor de jeugd een computertafel geplaatst worden, … . Bewoners of bezoekers die tijdelijk gebruik moeten maken van hulpmiddelen (o.w.v. een gebroken been, …) zullen hierdoor ook net dat extra beetje ruimte krijgen die ze nodig hebben om zich te verplaatsen, te gaan zitten of om te manoeuvreren door of in de ruimte.
Door gebruik te maken van flexibele wanden kan de leefruimte indien nodig afgesloten worden of kan men in de toekomst op een eenvoudige manier uitbreiden. Een L-vormige leefruimte kan de opdeelbaarheid i.f.v. een extra gelijkvloerse slaapkamer optimaliseren. Deze vorm laat ook toe reeds vanaf de start technieken een goede plaats te geven en de veranderende inrichting op termijn reeds te voorzien.
Indien mogelijk kan men de leefruimte laten aansluiten op een berging, omwille van een mogelijke ombouw tot sanitaire ruimte, dan is het vrij eenvoudig om in de toekomst een kleine woonunit op één niveau te organiseren. Een belangrijk aandachtspunt is echter wel de akoestische afsluiting van slaapkamer en sanitaire ruimten. Lukt dit niet of onvoldoende, opteer er dan toch voor om de ruimten te kunnen bereiken via een gang of sas of kies voor goed afsluitbare draaideuren. Dit omwille van behoud van privacy.