Functieruimten algemeen

Functieruimten in de wooneenheid zijn eigenlijk die ruimten waar we handelingen of activiteiten in uitoefenen: lezen, TV kijken, koken, ons wassen, spelen, slapen, opbergen, …

Maatvoering

Om deze activiteiten uit te kunnen oefenen, moeten ruimten of lokalen een bepaalde maatvoering hebben, zowel structureel als voor de afwerking. Deze maatvoering is eigenlijk een optelsom van de ruimte die we nodig hebben om te circuleren, de nodige ruimte om inrichtingselementen te plaatsen en om deze elementen te kunnen bedienen of om activiteiten uit te voeren.
Een leefruimte moet voldoende ruim zijn om er zowel een zithoek als een eetplek in te kunnen plaatsen, om te kunnen koken hebben we keukentoestellen en werkvlakken nodig, om ons te kunnen wassen hebben we sanitaire toestellen zoals een lavabo en een bad of douche nodig, ….
De aanwezige oppervlakte, de specifieke structuur en de afwerking laten ons toe om de handelingen of activiteiten beter te kunnen uitoefenen.

Aanpasbaarheid en flexibiliteit

Aanpasbaarheid en flexibiliteit kan door heel wat elementen bevorderd worden.
Meestal ontwerpen we een leefruimte, een slaapkamer, een badkamer, … en in veel mindere mate een ruimte die toelaat om te slapen, te koken, ons te wassen, ….
Ook worden ruimten vanaf de start benoemd, we geven hen een bestemming. Benoemen betekent binnen ons hedendaagse bouwen te vaak ook definitief afbakenen van de mogelijkheden van een ruimte op termijn.
Principes van aanpasbaar en flexibel bouwen kunnen ervoor zorgen dat ruimten niet voor altijd een welbepaalde functie moeten dragen. Er over nadenken waarvoor een ruimte bruikbaar zou kunnen zijn, nu en/of in de toekomst, de mogelijkheden die je eventueel zou krijgen door functies op een bepaalde plaats binnen de wooneenheid te organiseren, of welke extra functie een ruimte kan omvatten door net dat beetje extra aan oppervlakte te voorzien, … dit zijn slechts enkele elementen waar we rekening mee kunnen houden om de aanpasbaarheid en flexibiliteit binnen de wooneenheid te bevorderen.

Ongedefinieerdheid van een ruimte

Neutrale ruimten, met een eenvoudige vormgeving (vierkant of rechthoekig) kunnen in gebruik vaak veel flexibeler ingezet worden dan ruimten met een ingewikkelde vormgeving. Ook ruimten met gelijke grootte bevorderen aanpasbaarheid en flexibiliteit. Inrichtingselementen kunnen steeds anders georganiseerd worden maar ook de functie van de ruimte kan sneller wijzigen indien er reeds van bij de start voldoende ruimte aanwezig is.
Ongedefinieerde ruimten doelen op het feit dat ze door hun maatvoering, verhouding en afwerking inzetbaar zijn voor verschillende activiteiten. Een ruimte die vandaag gebruikt wordt als slaapkamer kan morgen mits een kleine reorganisatie als bureauruimte fungeren. Een berging kan gereorganiseerd worden tot dressing, een hobbyruimte tot kleine slaap- of logeerkamer, ….
We kunnen stellen dat, wanneer er aandacht besteed wordt aan de mogelijkheden (door een bepaalde vormgeving of maatvoering) die een ruimte in zich kan hebben en deze ruimte dus ongedefinieerd ontworpen wordt, er een functionele ‘marge’ ontstaat in de wooneenheid die de bewoner toelaat om zijn ruimten meer flexibel in te zetten.

Onderlinge relaties tussen ruimten

Het zijn de looproutes die de functies van een woning onderling met elkaar verbinden. Hoe je ze organiseert kan in praktijk verschillen. Een rechtstreekse verbinding in de ruimte zoals bij open keukens, werkplekken, tussen slaapkamer en badkamer, … of via doorgangsruimten zoals gangen, sassen, door een andere ruimte, …. Hierop inspelen kan de bereikbaarheid en de bezoekbaarheid van ruimten optimaliseren zowel binnen het dagelijks gebruik van de woning als in de toekomst.

Meerdere toegangen tot een ruimte zorgen ervoor dat we de ruimte beter kunnen organiseren en dat deze eventueel ook opgedeeld kan worden. Hierdoor kan je een grote ruimte gemakkelijk aan één zijde afsluiten of open stellen indien nodig. Hoelang een ruimte al dan niet afsluitbaar moet zijn, hangt af van de persoonlijke wens. Moet de ruimte tijdelijk afsluitbaar zijn of permanent? Moet er akoestisch een goede buffer zijn of niet? In praktijk kunnen deze zaken opgevangen worden door gebruik te maken van flexibele wanden, gordijnen en/of (tijdelijke) deuren, wanden uit lichte materialen, ….

Binnen de visie op aanpasbaar, flexibel bouwen hebben vooral slaapruimten in relatie met sanitaire ruimten, alsook werk- en speelruimten in relatie met leefruimten en of keukens belang aan goed georganiseerde onderlinge relaties.

Combineren van ruimten

Ruimten kunnen gecombineerd worden om in gebruik optimaal te kunnen functioneren.
Zo kan een kleinere neutrale ruimte toegevoegd worden aan een slaapkamer. Deze kan dienst doen als doorgangsruimte naar een andere ruimte zoals een badkamer of als extra bergruimte om meer ruimte te geven aan de slaapkamer.
Ook twee kleinere ruimten, die naast elkaar gelegen zijn, kunnen bij elkaar gevoegd worden om meer ruimte te krijgen bvb. als speelzone bij een slaapkamer, als bureauruimte bij een leefruimte, …

Verwante thema's