Toilet

Sanitaire ruimten zijn de meest kritieke ruimten binnen de wooneenheid om flexibiliteit en aanpasbaarheid in te kunnen voorzien en mensen trekken bij ongemakken doorgaans pas heel laat aan de bel.
Zolang we jong en fit zijn, passen we ons gemakkelijk aan. Aan tijdelijke situaties (bv. een gebroken been) wordt wel een mouw gepast. Een ouder iemand ervaart vaak heel wat meer problemen. Hij/zij is minder mobiel, het val- en struikelgevaar is groter, hij/zij moet beroep doen op hulp voor de persoonlijke hygiëne of komt terecht in een zware zorgsituatie.
Pas dan worden bereikbaarheid, functionaliteit en bruikbaarheid van sanitaire ruimten op een comfortabele en veilige manier naar voor geschoven als zeer belangrijke punten om (al dan niet) thuis te kunnen blijven wonen.
Het ergonomisch en veilig gebruik van sanitaire ruimten is echter iets dat we voor elke persoon en voor elke periode van het leven moeten vooropstellen als basiseis. Het is comfortabel voor iedereen en specifiek als je bijvoorbeeld jonge kinderen hebt of met alle gezinsleden één sanitaire ruimte dient te gebruiken.

Het is belangrijk om voor de sanitaire ruimten initieel voldoende ruimte en een goede plek in de wooneenheid te voorzien. Op het gelijkvloers kunnen toiletten bijvoorbeeld nu al aanpasbaar of als sanitaire cel (met douche en lavabo) gemaakt worden; badkamers op de verdiepingen kunnen vanaf de ontwerpfase verschillende toegangen krijgen en goed bereikbaar georganiseerd worden.

Gebruiksruimte

Om een toilet te kunnen gebruiken heeft elke gebruiker ruimte nodig. De handelingen die we uitvoeren om ‘naar het toilet te gaan’ zijn ergonomisch gezien vrij complex juist omwille van de beperkte oppervlakte en de specifieke ruimte die we ter beschikking hebben.
Een toiletruimte van 90x160cm geeft voor een breed publiek al een ergonomisch verantwoord gebruik. We kunnen ons zonder problemen op het toilet zetten, ons omdraaien om door te spoelen, onze handen wassen,… we hebben dus ruimte genoeg om te handelen.
Voorzien we nog wat meer oppervlakte in de diepte (30cm extra) en wordt de deur geplaatst in de lange zijde, dan kunnen we gemakkelijk, zonder breken en kappen, oplossingen bieden voor specifiekere situaties. We krijgen ruimte om kleine kinderen, die onstabiel op de bril zitten, te helpen op een goed manier. Door de extra ruimte kan gemakkelijk een potje (bij)geplaatst worden zonder dat deze in de weg staat. Indien gewenst kan een handgreep geplaatst worden, zodat toiletbezoek voor bijvoorbeeld ouderen geen valkuil vormt.

Bezoekbaarheid

De bezoekbaarheid van een toiletruimte wordt een probleem op het moment dat de gebruiker definitief of langdurig beperkt is/wordt in zijn fysieke mogelijkheden en gebruik moet maken van een hulpmiddel. Hij komt in een situatie terecht waarin hij meer ruimte nodig heeft om te handelen. Oplossingen voor specifieke situaties zijn zelden te vatten in standaardopstellingen. Elke gebruiker heeft immers zijn eigen mogelijkheden en gewoonten. Ook het toiletbezoek waar een hulpverlener aan te pas komt, vraagt heel wat (extra) ruimte. Persoonlijke kenmerken bepalen dus de bruikbaarheid van een ruimte.
Een bezoekbaar toilet aanbieden in een private wooneenheid, dat kan voldoen voor een grote groep gebruikers, is dus niet zo eenvoudig. Keuzes moeten gemaakt worden en deze zullen allicht niet voor iedereen optimaal zijn.
Zorg er in eerste instantie voor dat de alledaagse situatie voor elke bewoner geoptimaliseerd wordt. Voorzie voldoende gebruiksruimte in het ‘standaard’ toilet. Voorzie minimaal toch één draagkrachtige wand om eventueel steunbeugels te kunnen plaatsen. Plaats een hoofdtoilet op het niveau van de toegang tot de wooneenheid, de leefruimte en de keuken. Bestaat de wooneenheid uit meerdere verdiepingen, plaats er dan best een (bijkomend) toilet in of naast de badkamer. Goed georganiseerd zorgt dit ervoor dat op termijn al heel wat aanpassingen mogelijk zijn.

Als je (nog) verder wil gaan in het opvangen van knelpunten in toiletruimtes, kies dan voor aanpasbare of uitbreidbare oplossingen, zoals uitbreidingsmogelijkheden voorzien naar een aangrenzende kast of ruimte. Een toiletruimte die initieel al uitgewerkt is als sanitaire cel (toilet, douche en lavabo) is perfect inzetbaar is en biedt meerwaarde vanaf de start.
Kies je ervoor een rolstoeltoegankelijk of bezoekbaar toilet te organiseren? Besteed dan voldoende aandacht aan een goede ligging ten opzichte van de andere ruimten, een goede organisatie van de toestellen en de deuropening, enzovoort. Bespaar niet op ruimte en zorg voor een goede uitvoering van details zoals de deur, muurafwerking en andere hulpmiddelen (bv. beugels en wastafels). Zorg er steeds voor dat er voldoende ruimte voorzien is voor de uitvoering, zodat bij het gebruik van de toiletruimte geen knelpunten ontstaan.

Aangepast?

Specifieke aanpassingen voor persoonlijke beperkingen, zowel in het kader van ouderen als voor personen met een handicap, vragen een professionele aanpak voor het organiseren van een optimale situatie. Enerzijds is het opportuun een goed zicht te hebben op de mogelijkheden en wensen van de gebruiker. Anderzijds is het nodig de structurele mogelijkheden van de bestaande en nieuwbouwwoningen na te gaan.

Voor individueel advies in verband met woningaanpassing kan je terecht bij één van de vier adviesbureaus toegankelijkheid.

Verwante thema's